Kafkopedia
Advertisement
Kafkafelicebauer1917

Felice Bauer z Kafką, 1917

Pochodząca z Prudnika Felice Bauer była córką agenta ubezpieczeniowego Carla Bauera. Pracowała jako prokurentka firmy zajmującej się wytwarzaniem dyktafonów i urządzeń do nagrywania dźwięku.


W czasie, w którym poznała Franza Kafkę, przebywała w Pradze w celach służbowych. Kafka poznał ją 13 sierpnia 1912 roku w mieszkaniu swego przyjaciela Maxa Broda, który był jej dalekim krewnym. Pierwszą notatkę Kafki na temat Felice znajdziemy w jego "Dziennikach" pod datę 20 sierpnia, czyli dokładnie tydzień później: "Panna F.B. [Felice Bauer]. Gdym dnia 13 sierpnia przyszedł do Broda, siedziała przy stole, a mimo to sprawiała na mnie wrażenie służącej. Nie byłem też ani trochę ciekawy, kim jest, lecz pogodziłem się z nią od razu. Koścista, pusta twarz, wystawiająca na jaw swą pustkę. Odsłonięta szyja. Wyrzucona na wierzch bluzka. Wyglądała na ubraną zupełnie po domowemu, choć, jak się później okazało, wcale tak nie było. (Staję się względem niej trochę obcy przez to, że tak zbliżam się do jej ciała. Ale też w jakim stanie jestem teraz, obcy względem dobra w ogóle, a ponadto jeszcze w to nie wierzę. Jeśli dziś u Maxa nie ulegnę zbytnio roztargnieniu pod wpływem wiadomości literackich, będę jeszcze próbował napisać opowieść o Blenkelcie. Nie musi być długa, ale musi we mnie utrafić.) Niemal złamany nos. Włosy blond, trochę sztywne i bez uroku, mocny podbródek. Siadając przypatrzyłem się jej po raz pierwszy dokładniej, a siedząc miałem o niej już niewzruszony sąd." (1) Ten opis odstraszyłby zapewne każdego potencjalnego amanta, ale Kafce prawdopodobnie nie chodziło o jej urok zewnętrzny (lub jego brak), tylko o jej witalność i temperament, które to cechy charakteru podziwiał często, a których sam nie posiadał.


20 września 1912 roku Kafka napisał do niej pierwszy list, który zainicjował bardzo obszerną i trwającą blisko pięć lat korespondencję, która obejmowała blisko 500 listów samego Kafki. Tylko dwa dni później, zaledwie w przeciągu jednej nocy, napisał swoje przełomowe opowiadanie pod tytułem "Wyrok", którego powstanie akurat w tym czasie niewątpliwie było związane z poznaniem Felice Bauer. W opowiadaniu tym Kafka postawił jej pomnik w postaci Friedy Brandenfeld.


11 lutego 1913 roku pisze na temat tego podobieństwa w swoich "Dziennikach" następujące słowa: "Przy okazji poprawek dokonywanych w 'Wyroku' wypisuję wszystkie skojarzenia, jakie uprzytomniłem sobie teraz. Jest to potrzebne, ponieważ opowiadanie dobyło się ze mnie okryte, jak przy prawidłowym porodzie, brudem i śluzem, i tylko moja ręka potrafi dobrać się aż do ciała, i tylko ja mam na to ochotę. [...] Frieda ma tyleż liter co F. [Felice] i tę samą literę początkową; Brandenfeld ma literę początkową taką samą, jak B. [Bauer], a dzięki słowu feld również i pewien związek znaczeniowy." (2) Kafka zadedykował to opowiadanie Felice, o czym ją też powiadomił, lecz ona nie traktowała poważnie jego umiejętności pisarskich. Temu, że w ogóle interesowała się literaturą, nie da się zaprzeczyć, była bowiem namiętną czytelniczką Strindberga. Gdyby uwierzyć opinii niektórych literaturoznawców, Felice Bauer była dla Kafki pewnego rodzaju białą ścianą, którą mógł wypełniać swoimi podświadomymi projekcjami umysłowymi. Ilość listów skierowanych do Felice jest przeogromna i zachodzi podejrzenie, że tak naprawdę Kafka w listach tych prowadził wewnętrzny monolog. Listy te miały więc bardziej literacki niż prywatny charakter, chociaż dla Kafki pisanie także było bardzo osobistą czynnością.


W czerwcu 1913 roku Kafka poprosił Felice o rękę, a oficjalne zaręczyny odbyły się w lipcu. Pomimo oświadczyn Kafka nie potrafił pozbyć się swoich wewnętrznych obaw przed małżeństwem, które było zagrożeniem dla jego pracy literackiej pochłaniającej większość jego czasu wolnego. I tak zestawił w swych "Dziennikach" pod datą 21 lipca 1913 roku wszystko, co przemawiało za małżeństwem i przeciw niemu. W końcu wygrała literatura i zaręczyny zostały zerwane 23 lipca 1914 roku w berlińskim hotelu "Askanischer Hof". Pomimo to kontakty ich nie zostały na zawsze przerwane, bowiem w styczniu 1905 roku spotkali się ponownie w Bodenbach. Lipiec 1916 roku spędzili razem w Marienbad. Rok później, czyli na początku lipca 1917 roku Kafka oświadczył się Felice po raz drugi, ale i tym razem nie wytrwał w swoim przyrzeczeniu długo, zerwał bowiem zaręczyny jeszcze tego samego lata. Kafka tłumaczył się swoją chorobą gruźliczną, którą lekarze zdiagnozowali u niego we wrześniu tego samego roku, ale jego biografowie są zdania, że był to tylko pretekst do zerwania zaręczyn, bowiem choroba nie przeszkodziła mu w nawiązaniu związków z innymi kobietami.


16 października Kafka napisał ostatni list do Felice, która w marcu 1919 roku poślubiła bogatego kupca z Berlina, z którym osiedliła się najpierw w Szwajcarii, a później w Stanach Zjednoczonych. Zmarła 15 października 1960 roku w Kalifornii jako Felice Bauer-Marasse.

Advertisement